Sariyahsi, Bogazköy, Bekdik, Sipahiler, Yaylak, Demirciobasi, Yenitorunobasi

Sarıyahşi                                          Sarıyahşi'den Diger Bilgiler

Sarıyahşi ismini kesin olarak nereden ve nasıl aldığı tam olarak bilinememektedir. Anlatılanlara göre: İsmini Yahşi Han´dan almıştır. Türk Askeri olan Yahşi Han yaralı olarak askerleri ile Sarıyahşi'den geçerken vefat eder. O zamana kadar Sarı olarak bilinen yer, Yahşi ile birleşerek, şimdiki Sarıyahşi ismini alir. Sözlükte Yahşi Güzel anlamına gelmektedir. Yani Sarıiyahşi, Sarıgüzel anlamına da gelmektedir.

Saryahşi 1957 yılında Kasaba olmuştur. Bağlı olduğu yer Ankara ili Ş.Koçhisar ilçesi iken, 15.06.1989 tarih ve 3587 sayılı kanun ile ilçe olmuş ve yine aynı kanun ile il olan Aksaray'a bağlanmıştır.

--------------------------------------

Tarihi

· Sarıyahşi MÖ 323`de Büyük İskender İmparatorluğu sınırları içinde yer almaktaydı.

· 2 yy başında Roma İmparatorlugu sınırları içinde yer aldı.

· 632 yılında Bizans İmparatorlugu sınırları içinde yer aldı.

· 814 yılında Sarıyahşi Doğu Roma (Bizans İmparatorluğu) sınırları içinde yer aldı.

· 1040 yılında Büyük Selcuklu İmparatorlugu sınırları içinde yer alan Sarıyahşi 1096 yılında tamamen rayına oturmuş Anadolu Selçuklu Devleti sınırları içinde yer aldı.

· 1242´den 1356´ya kadar Selçuklu Devleti sınırları içinde yer aldı.

· 1356 yılında Anadolu'da beylikler kurulmaından sonra, 1402 yılında Osmanlı sınırları içinde kalan Sarıyahşi, Ankara meydan Muharebesinden sonra yeniden kurulan Anadolu Beylikleri yönetimi altına girdi.

· 1481 - 1914 yılları arasında Osmanli İmparatorlugu sınırları içine yer aldı.

· 1918 - 1922 yılları arasında Kurtulus Savasi döneminde de Türk sınırları içindeki yerini korudu.

· Sarıyahşi 1930´dan itibaren Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde yer aldı.

------------------------------------------

Sarıyahşi´nin Kuruluşu (1985´den günümüze)

Sarıyahşi´nin kuruluşu 22 - 24 kusak öncesine (Tüm bu bilgiler Kamuran Çelik tarafından 1985 yılında araştırılıp kaleme alındı) dayanmaktadır. Sarıyahşi`nin ilk kurucuları arasındaki büyük bir kabileye halaclar dendiği bilinmektedir. Halaclardan yola çıkacak olursak araştırmalara göre Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu ve Türk Dil Kurumu tarafından hazırlanmış Türkçe Sözlükte:

Halacça: Özel isim (hala`cca) İIran`ın güneyinde toplu olarak yaşayan Türk soyundan bir topluluğun konuştuğu dil, olarak yer almaktadır.

İran'in güneyinde yaşayan ve Halaça konuşan bir Türk toplulugu var ve bu topluluğun adıda Sarıyahşi`ye yerleşen ilk 7 kabile arasıinda yer almaktadır (Çelik’ler = Çalıuşa). Milliyet yayınları tarafından yayımlanan Türkolog Jean-Paul Roux'un Türklerin Tarihi: Büyük Okyanus'tan, Akdeniz'e 2000 yıl adlı kitabının 185. sayfada Halaclar'dan şöyle bahsedilmektedir:

Halaclar: 1299'da bir Türk olan ve Delhi Sarayında yaşayan Firuz Şah, Balban Şah`ın soyundan gelenlerden birinin elinden hükümdarlık tacını alarak Celalettin Halacı adıyla tahta çıkmıştır. 1220'den sonra yerini 1296 da Alâddin Muhammed`de bırakmıştır. Moğolların 1303`deki uzun kuşatmasına, A.Muhammed karşı koymuş ve Nizameddin adındaki birinin dini değerliliğinin tanrının yardımına yol açmış olduğuna inanılıyordu. O sıralar Delhi Sultanlığı, kısmen Ortadoğu`dan gelen ve aralarında birçok seçkin kişi bulunan Moğol istilasından kacmış kimselerin gelmesi nedeniyle, parlak bir dönem yaşıyordu. Daha sonra ise Halacı Hanedanı son bularak, yerine 1320 yıilıinda kökeni bir başka Türk boyuna dayanan Tuğluk Hanedanı geçmiştir. 1320´de Tuğluk Hanedanın'dan sonra gerçek yaşamları göçebe olan Halac´lar göç yolu ile Kırşehir üzerinden Sarıyahşi´ye gelip, yerleşmişlerdir.

O zamanlar Ş.Koçhisar, bu kabilelerden o günün değimi ile yüklü haraç ister. Harac verecek gücü olmayan bu göçebe kabile ve kabileler tekrar şimdiki Kırşehir topraklarına göçerler. Kabileler bir sene sonra S.Koçhisar az vergi almayı taahhüt edince tekrar Sarıyahşi`ye göç ederler. İran'ın güneyinde yer alan Tuğluk Hanedanı 1320'de Halaclıların hanedanını sona erdirerek kendi Tuğluk Hanedanını kurmuştur. Halaclılar 1320'de Türk yönetiminde yer alan Sarıyahşi`ye yerleşmişlerdir.

------------------------------------

İIk Yerleşenler

· Emirkoca`nin oglu Emirbey (K. Mustafa Demirel) kabilesi

Emirbey şimdiki ismi ile Emir bağ olarak anılmaktadır. Bu kabile, Sarıyahşi'nin kuzeyinde yer alan Kızılırmak yolunda, bağ ve bahçe olarak ekilen Emir bağına yerleşirler. Biraz burada kalan Emir bey, o zamanlar Ş.Koçhisar vergi isteyince, vergiyi çok bulduğu için vermemiştir. Daha sonra Kırşehir topraklarına göç etmişlerdir. Ş.Koçhisar vergi talebinden vazgeçince yanında sayıları 5 - 7 olarak bilinen kabileler Sarıyahşi`ye yerleşirler. Genelde bu kabileler Hayvancılıkla uğraşmaktalarmış.

Çalıuşağı (Çelik’ler)

Latifuşağı (Yıldı’zlar)

Pancarlılar (Özdemir’ler)

Köseahmetler (Eraslanlar)

ÖZTAŞLAR

------------------------------

Kiliclar (Kürt Kabileleri) Demireller, Tekinler, Karakayalar , Güçlüler, Demirler ve...

İIk Yerleşim Yeri

İIk olarak, halkın aşağı cami olarak bildiği, Selçuk Camii'nin etrafıindaki yerlere yerleşilir.

------------------------------

Coğrafi özellikleri

Coğrafi Bölge olarak İçanadolu bölgesinde yer almaktadır. Aksaray'a 110 km. uzaklıktadır. Sarıyahşi, Hirfanlı baraj gölünün kenarındadır. Kızılırmak´ın güneyinde kurulmuş, sulak, yeşil, tarıma, hayvancılığa, elverişli şirin bir ilçedir.

İIçe'de Kara iklimi hakimdir. Yağış (Yillik ortalama) 30 - 40 cm arasıdır. Tahıl olarak Buğday, Arpa, Çavdar, Nohut, Mercimek ve Pancar ekilmektedir. Her türlü zebze ve meyve yetiştirilebilmektedir.

Doğal bitki örtüsü doğal step (Kır alan) olmasına rağmen oldukça yeşilliğe sahiptir.

Ulaşımın tamamıi kara yoluyla gerçekleşsmektedir. Aksaray´a en uzak olan ilçedir.

4. dereceden deprem bölgesinde yer almaktadır

-------------------------------

Yeraltı zenginlikleri

· Doğal kaynak suyu: Bekdik köyü yakınında bulunan ve halkımız tarafından içmece olarak bilinen bir doğal su kaynağı bulunmaktadır. Bu doğal suyu sabah aç olarak içen kişilerin çesitli iç hastalıklardan ve cilt hastalıklarından kurtulduğuna inanılmaktadır.

Maden

Uranyum: Bekdik köyü ve Kizilirmak bölgesinde yüksek kalitede uranyum madeni bulunmaktadır.

Taş: Yine Bekdik köyü ve Sarıyahşi arasında bulunan içme suyunun çıktığı yerde, güzel, degişik renklerde, yüksek kalitede taş çıkarılmaktadır.

Granit: Yaylak köyünde gıranit taşı çıkarılmaktadır.